โตเกียวเป็นหมุดหมายการเดินทางของใครหลาย ๆ คน เป็นเมืองที่เที่ยวได้เพลิดเพลิน ช้อปปิ้งสนุก บ้านเมืองสะอาดสะอ้านปลอดภัย อาหารอร่อย สวนสวย ผู้คนแต่งกายอย่างมีรสนิยม แต่สิ่งหนึ่งที่คนไม่ค่อยนึกถึง… โตเกียวมีพิพิธภัฑณ์ดี ๆ ไม่น้อยเลยทีเดียว… ซึ่งหากเริ่มเบื่อกับการช้อปปิ้ง ทานอาหารอร่อย เดินเล่นชมเมือง ชมผู้คนแล้ว การแวะเข้าเที่ยวชมพิพิธภัณฑ์เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่น่าสนใจ
พิพิธภัณฑ์เอโดะ-โตเกียว (Edo-Tokyo Museum) เป็นพิพิธภัณฑ์จำลองสภาพความเป็นอยู่ วัฒนธรรมของบ้านเมืองญี่ปุ่นในยุคเอโดะ (ค.ศ. 1603 – ค.ศ. 1868) และช่วงที่เปลี่ยนผ่านก่อนกลายเป็นเมืองโตเกียวที่ทันสมัยอย่างปัจจุบัน ตั้งอยู่ติดกับสถานีรถไฟฟ้าเรียวโกกุ (Ryogoku) เปิดให้เข้าชมชมวันอังคาร – วันเสาร์ เวลา 9.30 -17.30 น. เฉพาะวันเสาร์เปิดถึง 19.30 น.
เอโดะ ยุคแห่งวัฒนธรรมราษฏรสามัญรุ่งเรือง
ยุคเอโดะเป็นยุคที่ไดเมียว(เจ้าเมือง) ตระกูลโทะกุงะวะเป็นโชกุน ทำการยึดอำนาจจากองค์จักรพรรดิ ทำการตั้งรัฐบาลโดยใช้เมืองเอโดะ ซึ่งปัจจุบันคือเมืองโตเกียวเป็นศูนย์กลางการปกครอง เมืองเอโดะเติบโตขึ้นภายใต้การดูแลของโชกุนตระกูลโทะกุงะวะ ส่งต่ออำนาจต่อเนื่องเป็นเวลานานกว่าสองร้อยปี ซึ่งตลอดระยะเวลานั้นองค์จักรรพรรดิยังคงประทับอยู่ที่เมืองหลวงที่เกียวโตแต่ไม่มีพระราชอำนาจใด ๆ
ในช่วงยุคเอโดะ เป็นช่วงที่ญี่ปุ่นได้หยุดพักสงครามภายในประเทศที่มีมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน ต้องยกให้เป็นความดีความชอบของตระกูลโทะกุงะวะ ที่ออกกฏที่เรียกว่า สันคินโคไท (Sankin-kōtai) ตามกฎนี้ไดเมียวของแต่ละเมืองจะต้องมาประจำการอยู่ที่เอโดะปีเว้นปี โดยครอบครัว ภรรยาและบุตรจะต้องอยู่ในเอโดะตลอดเวลา นั่นทำให้ไดเมียวของแต่ละเมืองไม่กล้าคิดต่อต้านรัฐบาลกลาง
การที่ไดเมียวของทุกเมืองต้องมาประจำที่เมืองเอโดะ ทำให้ไดเมียวแต่ละเมืองต้องนำซามูไรและคนของตนเองติดตามมาอยู่ด้วย ทำให้ช่วงเวลาดังกล่าว เอโดะกลายเป็นเมืองที่มีประชากรหนาแน่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ประมาณถึงหนึ่งล้านคน
การที่ผู้คนจากหลากหลายที่ (ต่างเมือง) มาอยู่ร่วมกันที่แม้ว่าจะมีการกำหนดชนชั้นทางสังคมที่ชัดเจนเป็น ๔ ชนชั้นได้แก่ ชนชั้นซามูไร ชนชั้นชาวนา ชนชั้นช่างฝีมือ และชนชั้นพ่อค้า แต่ก็ก่อให้เกิดวัฒนธรรมการบริโภคในรูปแบบต่าง ๆ ทำให้ยุคเอโดะเป็นยุคที่วัฒนธรรมราษฏรสามัญเจริญรุ่งเรืองที่สุด และกลายเป็นวัฒนธรรมญี่ปุ่นที่เราคนต่างชาติคุ้นเคยกันดี เช่น ซูชิ ละครคาบูกิ และภาพพิมพ์แกะไม้ที่เรียกว่าภาพอุกิโยะ เป็นต้น
สะพาน Nihonbashi นำย้อนสู่ยุคเอโดะ
เมื่อเข้าไปในพิพิธภัณฑ์ จะเจอสะพานไม้จำลอง Nihonbashi ขนาดเท่าของจริง ซึ่งเป็นสะพานหลักในการคมนาคมในสมัยดังกล่าว… นับว่าเป็นการเปิดตัวเข้าสู่งานจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ได้น่าสนใจทีเดียว เพราะทุกคนจะต้องเดินข้ามสะพานเพื่อเข้าไปด้านใน
โมเดลจำลองบ้านเมืองและผู้คนที่ช่างมีชีวิตชีวา
เมื่อข้ามสะพานไปอีกด้านหนึ่งจะเจอกับโมเดลจำลองสภาพตัวเมืองในยุคนั้น วางแสดงบนโต๊ะขนาดใหญ่สามารถเดินวนดูได้จนรอบ รายละเอียดยิบย่อยที่เสมือนจริงทำให้ชมดูได้อย่างเนิ่นนาน ตุ๊กตาชาวเมืองสะท้อนบรรยกาศผู้คนชาวเมืองที่ใช้ชีวิตในยุคนั้น ล้วนมีชีวิตชวาอยู่ในอิริยาบถเครื่องแต่งกายสมจริงที่แตกต่างกันไป
อาคารที่จำลองสะท้อนให้เห็นสภาพบ้านเมือง ความเป็นอยู่ บ้านพักอาศัยของคนทั่วไป และของไดเมียวที่หรูหรากว่า รวมถึง ห้องโถงออกว่าราชการของโชกุนที่เป็นสถานที่สำคัญในการปกครองบ้านเมือง
และยังมีโมเดลจำลองภาพการค้าขายทางเรือสมัยเอโดะที่แยกออกไปต่างหาก ที่ดูแล้วคึกคัก มีความเป็นมหานครในสมัยนั้นจริง ๆ
ละครและงานเทศกาลรื่นเริง
นอกจากโมเดลขนาดเล็กแล้ว ยังมีอาคารจำลองสถานที่บันเทิงที่สำคัญในยุคนั้นเช่นโรงละครคาบูกิแหล่งบันเทิงที่เป็นที่นิยม ได้เพลิดเพลินกับหุ่นจำลองนักแสดงคาบูกิที่แต่งกายกันอย่างมีสีสันสวยงาม และเดินชมร้านรวงต่าง ๆ ทั้งร้านขายซูชิ ขายหนังสือ ภาพพิมพ์ไม้ที่ส่วนใหญ่มักเป็นภาพนักแสดงจากละครคาบูกิ
ที่ชวนตื่นตาตื่นใจให้หยุดยืนอยู่นาน คือโมเดลจำลองงานเทศกาลคันดะมัตสึริ (Kanda Matsuri) ซึ่งเป็นงานเทศกาลประจำศาลเจ้าคันดะในสมัยเอโดะ (ยังคงมีจัดจนถึงปัจจุบัน) ในงานเทศกาลจะมีขบวนแห่เมิโคชิ (เกี้ยว) ที่สร้างขึ้นอย่างงดงามจำนวน 30 หลัง แห่แหนไปตามพื้นที่ต่าง ๆ ในเมือง รวมทั้งผ่านเข้าไปยังปราสาทเอโดะที่โชกุนพักอาศัยให้ได้ชมดู
ภายในพิพิธภัณฑ์ยังจำลองสภาพบ้านเรือน ความเป็นอยู่ในสมัยนั้น รวมทั้งจัดแสดงอุปกรณ์เครื่องไม้เครื่องมือบางอย่าง ให้ผู้เข้าชมได้ทดลองหยิบจับ ทดลองใช้งานด้วย
เมื่อยุคเอโดะล่มสลาย ส่วนหนึ่งมาจากการปิดประเทศอย่างยาวนานและความเสื่อมถอยที่ย่อมต้องมีเป็นธรรมดา จึงเข้าสู่ยุคเมจิ และเมืองเอโดะได้เปลี่ยนชื่อกลายเป็นโตเกียว ในยุคนี้ญี่ปุ่นถูกบีบบังคับให้เปิดประเทศ อาคารต่าง ๆ และข้าวของเครื่องใช้จึงสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมตะวันตกที่เริ่มแผ่เข้ามามีบทบาท
การเปลี่ยนผ่านของโตเกียวยังเผชิญกับภัยแผ่นดินไหว ไฟไหม้ น้ำท่วมนานา ๆ รวมถึงสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่เมืองโตเกียวก็ผ่านพ้นมาได้และกลายเป็นเมืองที่ทันสมัยเป็นมหานครของโลกในปัจจุบัน
เครดิตรูปภาพ : krispm3
