เกาะสีชังเป็นเกาะขนาดใหญ่ในอ่าวไทย ตั้งอยู่นอกชายฝั่งอำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี ห่างจากกรุงเทพฯ ไปประมาณ 117 กิโลเมตร เดินทางชั่วระยะไม่เกิน 3 ชั่วโมง (รวมเวลานั่งเรือประมาณ 45 นาที) ก็ถึงที่หมายแล้ว
ใกล้ชิดกรุงเทพเสียขนาดนั้น แต่ไม่ยักได้เคยไปเยือนสักที
ชื่อนี้มีทีี่มา
ชื่อสีชังนั้นแปลก แถมโยงใยไปได้ถึงหลายภาษา
บ้างก็ว่ามาจากภาษาจีน เพราะมีชาวจีน 4 นายที่อพยพมายังเมืองไทย ได้ตั้งรกร้างอาศัยอยู่บนเกาะ กระทั่งเรียกเกาะนี้ว่า “ซี่ชั่น” ที่แปลว่า 4 สหาย ทว่าเสียงที่ออกยากสำหรับคนไทย จึงเปลี่ยนเรียกเป็น “สีชัง”
อีกด้านหนึ่งว่ากันว่า มาจากคำบาลี “สีห์ชังฆ์” ที่แปลว่า แข้งสิงห์ เพราะสัญฐานของรูปเกาะมองแต่ไกลคล้ายสิงห์หมอบ
อีกสันนิษฐานหนึ่ง คาดเดาว่ามาจากภาษาเขมร เพราะในสมัยอยุธยาเรียกเกาะนี้ว่า “สระชง” ที่ผิดเพี้ยนมาจากคำว่า “สทึง” ในภาษาเขมร ที่แปลว่า ห้วงน้ำลึก
ถิ่นสุขกาย สุขใจ
สีชังเป็นเกาะเดียวในประเทศไทยที่มีสถานะเป็นอำเภอ และเป็นเกาะเดียวในประเทศไทยที่มีพระราชวัง และมีพระมหากษัตริย์ถึงสามพระองค์เคยเสด็จฯ แปรพระราชฐาน
ถิ่นสุขกายสุขใจด้วย ถิ่นดี
จิตรโปร่งปราศราคี ชุ่มชื้น
สองสุขแห่งชาวสี – ชังเกาะ นี้แฮ
อายุย่อมยืนพื้น แต่ร้อยเรือนริม
เป็นบทร้อยกรองบางส่วนจาก “จดหมายเหตุเสด็จฯ ประพาสจันทบุรี พ.ศ. 2419” พระราชนิพนธ์ใน “พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 สะท้อนให้เห็นคุณภาพอากาศ และคุณภาพชีวิตที่ดีของชาวเกาะ ที่ทำให้พระเจ้าแผ่นดินถึงสามพระองค์ ได้แก่รัชกาลที่ 4 รัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6 เสด็จประพาสมายังที่นี่อยู่เนือง ๆ โดยเฉพาะพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้ทรงโปรดให้สร้างพระจุฑาธุชราชฐาน เพื่อเป็นที่ประทับแปรพระราชฐานบนเกาะ กระทั่งเกิดกรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศส รศ.112 มีกองกำลังทหารฝรั่งเศสบุกขึ้นเกาะสีชังและปิดอ่าวไทย จึงได้ยกเลิกพระราชวังนี้ไปในที่สุด
เมื่อนั่งเรือมาถึงเกาะสีชัง ในฐานะนักท่องเที่ยวที่มาเยือนครั้งแรก ตื่นตาตื่นใจไม่น้อย ที่เห็นโดดเด่นแต่ไกล เห็นจะเป็นประภาคารของกรมศุลกากร ที่ดูแปลกตาทีเดียว เพราะด้านบนที่เป็นหอสังเกตการณ์นั้น หลังคาสร้างเป็นทรงเก๋งจีน สอดรับกับเขาคยาศิระที่อยู่ถัดห่างไปไม่ไกล เป็นที่ตั้งของศาลเจ้าพ่อเขาใหญ่ที่ อาคารสถานที่สร้างแบบสถาปัตยกรรมจีนผสมกับไทย เมื่อกวาดตามองดูในภาพรวม สีแดงฉูดฉาดจึงเป็นสีต้อนรับผู้มาเยือนกลาย ๆ
บริเวณท่าเรือจะมีคิวรถสกายแลป (รถสามล้อตุ๊ก ๆ ผสมรถมอเตอร์ไซค์) จอดรอให้บริการนักท่องเที่ยวเที่ยวรอบเกาะ ในสนนราคา 250 บาท โดยสถานที่เที่ยวสำคัญที่หยุดแวะพาชมคือศาลเจ้าพ่อเขาใหญ่ ช่องเขาขาด พระจุฑาธุชราชฐาน และ หาดถ้ำพัง
ศาลเจ้าพ่อเขาใหญ่
สำหรับผู้มาเยือนต่างถิ่น การเข้าสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำถิ่นนับเป็นการแสดงออกถึงความเคารพต่อสถานที่ การเที่ยวรอบเกาะโดยรถสกายแลปจึงเริ่มต้นด้วยการพาพวกเราไปไหว้สัการะเจ้าพ่อเขาใหญ่ที่เป็นที่เคารพนับถือของชาวเกาะสีชัง
ศาลเจ้าพ่อเขาใหญ่ตั้งอยู่บน เขาคยาศิระที่เป็นเขาหินสูงทางด้านเหนือของตัวเกาะ เกาะสีชังนั้นนอกจากเป็นถิ่นสุขกาย ถิ่นดี ที่มีอากาศบริสุทธิ์เหมาะแก่การตากอากาศแล้ว ยังตั้งอยู่บนเส้นทางเดินเรือทะเล เป็นแหล่งขนถ่ายสินค้าสำคัญแห่งเดียวในประเทศที่ไม่ต้องใช้ท่าเทียบเรือ เนื่องจากร่องน้ำในทะเลลึกมากพอที่เรือสินค้าขนาดใหญ่เข้าจอดเทียบได้โดยไม่เกยตื้น ทั้งยังอยู่ห่างจากชายฝั่งออกไปเพียง 12 กิโลเมตรเท่านั้น ใกล้กับปากแม่น้ำเจ้าพระยา และมีภูเขาสูงบังคลื่นลมได้ดี จึงมีพ่อค้าเรือสำภาต่างชาติขนสินค้ามาค้าขายมากมาย ในหมู่พ่อค้าที่เป็นชาวจีน ได้สังเกตเห็น บริเวณเขาคยาศิระในเวลาค่ำจะปรากฏแสงสว่างสุกใส จึงได้เข้าไปสำรวจพื้นที่ พบถ้ำที่มีหินรูปของเจ้าพ่อเขาใหญ่ในลักษณะนั่งประทับอยู่ จึงเกิดศรัทธาแรงกล้า ทำการสักการะบนบานขอให้การค้ารุ่งเรือง เมื่อประสบผลสำเร็จ พวกเขาจึงก่อสร้างศาลเจ้าพ่อเขาใหญ่ขึ้นภายในถ้ำ ซึ่งมีลักษณะผสมผสานระหว่างสถาปัตยกรรมจีนและไทย
ทางขึ้นไปยังศาลเจ้าพ่อเขาใหญ่ จะต้องเดินขึ้นบันไดมังกรทองไปประมาณ 200 เมตร ด้านบนนั้นนอกจากมีศาลเจ้าพ่อเขาใหญ่แล้ว ยังมีศาลองค์เทพเจ้าเห้งเจีย และเทพเจ้าอื่น ๆ ให้สักการะ
ช่องอิศริยาภรณ์ ( ช่องเขาขาด )
ช่องอิศริยาภรณ์ หรือเรียกกันติดปากว่า ช่องเขาขาด เป็นจุดชมวิวที่เห็นทั้งหน้าผา และท้องทะเล เชื่อมต่อกับแหลมมหาวชิราวุธ มีสะพานทางเดินริมเขาทอดยอดไปถึงตัวแหลม ระหว่างทางลองหยุดพักเป็นระยะ แล้วเหลียวมองไปรอบด้านจะเห็นว่าภาพทิวทัศน์แปรเปลี่ยนไปตลอดทาง ทำให้การเดินเที่ยวชมเป็นไปอย่างเพลิดเพลิน จึงไม่แปลกใจเลยที่ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงเลือกที่นี่เป็นที่สร้าง “ที่แลราชโกษา” สำหรับเป็นที่ประทับเพื่อชมพระอาทิตย์ตก
พระจุฑาธุชราชฐาน
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เสด็จแปรพระราชฐานมาประทับ ยังเกาะสีชังเป็นเวลานาน และบ่อยครั้ง ทรงโปรดให้สร้างสาธารณสถานจำนวนมาก เพื่อประโยชน์แก่ชาวเกาะสีชังและผู้มาเยืน เช่นเรือนพักฟื้นผู้ป่วย ประภาคาร สะพาน ถนน บ่อน้ำ และโรงเรียน ฯลฯ จนในที่สุดโปรดเกล้าให้สร้างพระราชวังเพื่อเป็นที่ประทับและทรงงานขณะเสด็จแปร และตั้งชื่อว่าพระจุฑาธุชราชฐาน ตามชื่อพระโอรสของพระองค์ที่ประสูติที่นี่ กระทั่งเกิดกรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศส รศ.112 (พ.ศ. 2436) มีกองกำลังทหารฝรั่งเศสบุกขึ้นเกาะสีชังและปิดอ่าวไทย จึงไม่ได้เสด็จมาประทับที่นี่อีกเลยจนสิ้นรัชกาล บรรดาพระที่นั่ง พระตำหนักที่สร้างด้วยไม้นั้น โปรดเกล้าให้รื้อถอนนำไปสร้างที่อื่น แต่ไม่ปรากฏหลักฐานว่าไปสร้างที่ใดบ้าง เว้นแต่พระที่นั่งมันธาตุ รัตนโรจน์ที่นำไปสร้างใหม่ที่พระราชวังดุสิต แล้วพระราชทานนามใหม่ว่า พระที่นั่งวิมานเมฆ เป็นการยกเลิกพระราชวังที่เกาะสีชัง หลงเหลือแต่อาคารดั้งเดิมที่ไม่ได้รื้อถอนจำนวน 5 หลังได้แก่ เรือนไม้ริมทะเล ตึกผ่องศรี ตึกอภิรมย์ ตึกวัฒนา และพระอุโบสถวัดอัฏฏางคนิมิตร ที่ยังคงดูแลรักษาไว้เป็นอย่างดี เปิดให้ประชาชนทั่วไปได้เข้าชม รวมทั้งมีการจัดแสดงงานนิทรรศการให้ความรู้เกี่ยวกับพระราชฐาน
เมื่อเข้าไปในเขตพระราชวังจะมียุวมัคคุเทศน์ตัวน้อย ๆ มาเสนอตัวพานำเที่ยวชม ดูแข็งขัน และพยายามอธิบายข้อมูลต่าง ๆ อย่างเต็มความสามารถ โดยเริ่มการเที่ยวชมโดยการพาไปยังพลับพลาพระบรมรูปรัชกาลที่ 5 ซึ่งเด็กน้อยเจื้อยแจ้วอย่างภาคภูมิใจว่า พระบรมรูปรัชกาลที่ 5 ของที่นี่ทรงอยู่ในอริยาบถสบาย ๆ ผลินพระพักตร์ไปยังท้องทะเล คล้ายจะสื่อว่าท่านสบายพระทัยเพียงใดในการที่ได้แปรพระราชฐานมาประทับยังที่นี่
จากนั้นยุวมัคคุเทศน์ของเราจึงพาเที่ยวชมอาคารภายในเขตพระราชวังจนครบ รวมไปถึงลานสรง และบ่อน้ำ และที่พลาดไม่ได้อีกที่หนึ่งคือสะพานอัษฏางค์ สะพานที่ขึ้นชื่อว่าสวยที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย สะพานไม้สักสีขาวที่สร้างทอดลงไปยังทะเลด้านหน้าเขตพระราชฐาน ซึ่งรัชกาลที่ 5 ได้พระราชาทานเงินส่วนพระองค์ทำการสร้างสะพานนี้ ด้วยเห็นว่า เวลาที่น้ำลง เรือเข้าจอดได้ไม่ถึงหาด ทำให้ประชาชนต้องเดินลุยน้ำและถูกหอยบาดเท้าได้รับบาดเจ็บ ชื่ออัษฏางค์นั้น เป็นการตั้งชื่อตามพระราชโอรสของพระองค์ ที่ได้เสด็จมาประทับรักษา พระองค์จากอาการประชวรจนหาย 
หาดถ้ำพัง
หาดถ้ำพังเป็นหาดเดียวบนเกาะสีชังที่มีหาดทรายละเอียด ลงเล่นน้ำได้ ขณะที่หาดอื่นเต็มไปด้วยโขดหินขุรขระ ที่นี่จึงเป็นที่หมายสำหรับนักท่องเที่ยวที่จะมาเล่นน้ำทะเล ทั้งบริเวณริมหาดเองมีร้านอาหาร ร้านขายของมากมายให้บริการอำนวยความสะดวก
ขณที่รถสกายแลปเข้าไปจอดนบนลาดจอดรถด้านบน มองลงไปยังหาดเบื้องล่าง แลเห็นอ่าวโค้ง หาดทรายขาวละเอียดสวยงามอย่างชัดเจน หากไม่ต้องการมาเล่นน้ำ แค่มาเดินดูวิว เดินย่ำไปตามชายหาดก็เพลินแล้ว
เวลา 1 วัน บนเกาะสีชังทำให้รู้ว่ามีเรื่องราวย้อนอดีตมากมายบนดินแดนสุขกาย สุขใจ แห่งนี้ที่ไม่เคยรู้มาก่อน
